بیماری مقاربتی یا STD چیست؟ انواع، علائم و درمان

STD اصطلاحی برای بیماری‌های مقاربتی و مخفف (Sexually transmitted diseases) است که از طریق رابطه جنسی محافظت نشده از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. برقراری هر یک از روابط جنسی واژینال، مقعدی و دهانی می‌تواند باعث انتقال اینگونه بیماری‌های مقاربتی شود. البته گاهی اوقات این بیماری‌ها می‌توانند از طریق سایر تماس‌های فیزیکی هم گسترش یابند. زیرا برخی از بیماری‌های مقاربتی مانند تبخال و ویروس HPV که عامل ایجاد زگیل تناسلی در زنان و مردان است، از طریق تماس پوست به پوست هم انتقال می‎‌یابند.

باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌هایی که باعث بیماری‌های مقاربتی می‌شوند، ممکن است از فردی به فرد دیگر در خون، مایع منی یا واژن و سایر مایعات بدن منتقل شوند. به عنوان مثال می‌توان به سوزاک، تبخال تناسلی، عفونت ویروس پاپیلومای انسانی، HIV/AIDS، کلامیدیا و سیفلیس اشاره کرد.

حتی گاهی اوقات ممکن است این عفونت‌ها و بیماری‌های مقاربتی در دوران بارداری یا زایمان از مادر به نوزاد یا از طریق تزریق خون یا سوزن‌های مشترک منتقل شوند.

تفاوت STI و STD چیست؟

عفونت‌های مقاربتی (STIs) اغلب با بیماری‌های مقاربتی (STDs) اشتباه گرفته می‌شوند، اما در واقع یک چیز نیستند. عفونت اولین واکنش بدن در زمانی است که باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌ها به بدن حمله می‌کنند و ممکن است بدون علائم باشد. در حالی که یک بیماری اغلب با علائم واضح همراه است.

در واقع یک STD (بیماری مقاربتی) همیشه با یک STI (عفونت مقاربتی) شروع می‌شود. اما همیشه عفونت تبدیل به بیماری نمی‌شود.

علائم بیماری‌ مقاربتی در زنان و مردان

بیماری‌های مقاربتی (STD) همیشه علائمی ایجاد نمی‌کنند و اگر از نظر جنسی فعال هستید، به طور منظم آزمایش دهید. شما می‌توانید بدون اینکه بدانید یک بیماری مقاربتی داشته باشید. اگر علائمی دارید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• برجستگی، زخم یا زگیل روی آلت تناسلی، واژن، دهان یا مقعد و اطراف آن
• تورم، قرمزی یا خارش شدید در نزدیکی واژن یا آلت تناسلی
• ترشحات آلت
• ترشحات واژن که بوی بدی دارد، باعث سوزش می‌شود و رنگ یا مقدار آن متفاوت از حد معمول است.
• خونریزی واژینال در زمان خارج از دوره پریود شما
• رابطه جنسی دردناک

سایر علائمی که می‌توانند نشان دهنده بیماری‌های مقاربتی باشند:

• بثورات پوستی
• کاهش وزن، اسهال، تعریق شبانه
• درد، تب و لرز
• زردی (زردی پوست و سفیدی چشم)
• ادرار دردناک یا تکرر ادرار

انواع بیماری مقاربتی

بیماری‌های زیادی می‌توانند از طریق روابط جنسی محافظت نشده انتقال یابند. برخی از شایع‌ترین انواع بیماری‌های مقاربتی به شرح زیر است:

هرپس سیمپلکس

ویروس هرپس سیمپلکس عامل ایجاد تبخال است و دو نوع تبخال وجود دارد. HSV-1 روی دهان و صورت شما تأثیر می‌گذارد. تبخال دهان ناشی از HSV-1 می تواند از طریق رابطه جنسی دهانی، از دهان به اندام تناسلی نیز سرایت کند. به همین دلیل است که برخی از موارد تبخال تناسلی به دلیل HSV-1 است.

HSV-2 فقط بر ناحیه تناسلی تاثیر می‌گذارد و عامل تبخال تناسلی است. هنگامی که فردی به تبخال مبتلا می‌شود، ویروس آن تا آخر عمر در بدنش باقی می‌ماند. علائم این عارضه معمولا زخم‌هایی به شکل تاول‌ است که تا حدود 10 روز درمان نمی‌شوند . البته برخی از افراد هیچ علائمی از تبخال را تجربه نمی‌کنند و برخی دیگر درمان ضد ویروسی را برای کاهش شیوع بیماری انتخاب می‌کنند.

زگیل‌های تناسلی

زگیل تناسلی نوعی بیماری مقاربتی (STD) است. این عارضه باعث ایجاد زگیل (برجستگی‌های کوچک یا بزرگ) در داخل و اطراف اندام تناسلی، مقعد و در مواردی دهان و گلو هم می‌شود. انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باعث ایجاد سرطان‌های دهانه رحم و مقعد نیز می‌شود.

برخی از زگیل‌ها بسیار کوچک هستند اما معمولاً می‌توانید آنها را مشاهده یا احساس کنید. زگیل تناسلی یک بیماری مسری است و از طریق رابطه جنسی و تماس نواحی مخاطی به راحتی بین زنان و مردان منتقل می‌شود.

برخی افراد برای برداشتن زائده‌ها و درمان زگیل تناسلی با لیزر و کرایو اقدام می‌کنند، اما ویروس اچ پی وی (عامل ایجاد زگیل) ممکن است تا آخر عمر در بدن فرد باقی بماند.

سیفلیس

سیفلیس یک عفونت مقاربتی (STI) است که بدون درمان می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی شود. عفونت در مراحل (اولیه، ثانویه، نهفته و سوم) ایجاد می‌شود. هر مرحله می‌تواند علائم و نشانه‌های متفاوتی مثل ایجاد زخم، بثورات پوستی و در مراحل پیشرفته تر تب، تشنج و غیره داشته باشد.

شما می‌توانید در تماس مستقیم با زخم سیفلیس در حین رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی به این بیماری مبتلا شوید. سیفلیس می‌تواند از مادر مبتلا به جنین او سرایت کند. شما نمی‌توانید از طریق تماس اتفاقی با اشیاء مانند موارد زیر به این عفونت مبتلا شوید.

• صندلی توالت
• دستگیره‌های در
• استخرهای شنا
• جکوزی‌ها
• وان حمام
• به اشتراک گذاشتن لباس یا ظروف غذا خوری

ویروس HIV یا ایدز

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ویروسی است که باعث سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) می‌شود. اچ‌آی‌وی با از بین بردن سلول‌های T، سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می‌کند تا زمانی که نتوانید حتی با بیماری‌های جزئی مبارزه کنید. شما می‌توانید بدون هیچ علامتی HIV داشته باشید. انجام آزمایشات و شروع زودهنگام درمان، بهترین شانس را برای زندگی طولانی به شما می‌دهد.

تریکومونیازیس

تریکومونیازیس یک بیماری مقاربتی شایع، اما قابل درمان است. مشابه بسیاری از بیماری‌های جنسی دیگر، اکثر افرادی که تریکومونیازیس دارند بدون علائمند و نمی‌دانند که آلوده هستند. این فقدان علائم باعث می‌شود که عفونت به طور ناخودآگاه به دیگران منتقل شود. داروهای ضد عفونت انگلی را که باعث این عارضه می‌شود، از بین می‌برند.

افراد فعال جنسی می‌توانند با داشتن رابطه جنسی بدون کاندوم با شریکی که تریک دارد دچار این بیماری مقاربتی شوند. در زنان، عفونت بیشتر در قسمت تحتانی دستگاه تناسلی (فرج، واژن، دهانه رحم یا مجرای ادرار) مشاهده می‌شود.

در مردان، عفونت بیشتر در داخل آلت تناسلی (مجرای ادرار) یافت می‌شود. در طول رابطه جنسی، انگل معمولا از آلت تناسلی به واژن یا برعکس، انتقال می‌یابد. سایر بیماری‌های مقاربتی که افراد ممکن است به آن مبتلا شوند به شرح زیر است:

• سوزاک
• شپش ناحیه تناسلی
• شانکروئید
• گرانولوم اینگوینال
• مولوسکوم کنتاژیوزوم یا زگیل آبکی
• گال

عمل شقاق مقعدی (فیشر) و مراقبت‌های بعد از جراحی

یکی از آزاردهنده ترین بیماری‌های نشیمنگاهی شقاق یا فیشر مقعد است که فرد مبتلا به آن متحمل درد و ناراحتی زیادی می‌شود. زخم مقعد یا همان فیشر، با گذشت زمان تا ناحیه مخاطی گسترش می‌یابد و عمیق تر می‌شود که در اینصورت به آن شقاق مزمن گفته می‌شود و تنها راه درمان شقاق مزمن، جراحی و لیزر است.

عمل جراحی شقاق به روش اسفنکتروتومی

عمل جراحی شقاق به روش اسفنکتروتومی از موثرترین روش‌های جراحی این عارضه است که البته ممکن است با عوارضی همراه باشد. در این جراحی برای کاهش فشار و رفع انقباض عضلات اسفنکتر ناحیه مقعد، برشی روی این عضلات ایجاد می‌شود و در نتیجه با کاهش فشار و انقباض در عضلات ناحیه رکتوم، این بیماری بهبود می‌یابد. فرد بعد از این عمل شاهد کاهش قابل توجه درد شقاق خواهد بود.

جراحی اسفنکتروتومی به دو روش باز و بسته انجام می‌شود که تفاوت آن‌ها در باز گذاشتن محل جراحی یا بستن آن بوسیله بخیه است.

تا ترمیم کامل محل جراحی شقاق حدود ۴ تا ۶ هفته زمان لازم است، اما بعد از حدود ۲ هفته فرد می‌تواند به فعالیت‌های خود مثل رفتن به سرکار برگردد. انجام این جراحی با ریسک ایجاد آسیب در عضلات اسفنکتر و بی اختیاری مدفوع و گاز همراه است. بسته به نوع آسیب، بی اختیاری می‌تواند موقتی یا دائمی باشد.

عمل شقاق به روش فیشرکتومی

جراحی شقاق به روش فیشرکتومی معمولا همراه با بوتاکس انجام می‌شود و در آن پوست آسیب دیده ناحیه اطراف مقعد برش داده شده و حذف می‌شود. ناحیه‌ای که پوست آن برداشته شده به مرور ترمیم و در نهایت بیماری درمان می شود.

فلپ پیشرفته

جراحی شقاق به روش فلپ معمولا پیشنهاد نمی‌شود و تنها در مواردی که سایر روش‌های درمان نتیجه بخش نباشند، کاربرد دارد. در این عمل نوعی پیوند پوست از ناحیه سالم مقعد به ناحیه آسیب دیده انجام می‌شود تا شانس بهبود زخم شقاق افزایش یابد.

عمل لیزر شقاق (فیشر)

بسیاری از افراد به دلیل ترس از جراحی و عوارضی که می تواند داشته باشد، درمان شقاق را به تاخیر می‌اندارند. یکی از بهترین روش‌های عمل سرپایی شقاق یا فیشر، لیزر درمانی است. عمل لیزر شقاق بصورت سرپایی و با بی حسی موضعی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن و گذراندن دوران نقاهت طولانی نمی‌باشد.

بهترین روش درمان شقاق با لیزر است که هیچگونه عوارضی را به دنبال ندارد و در کمتر از نیم ساعت بصورت سرپایی و در کلینیک انجام می‌شود.

مراقبت‌های بعد عمل شقاق چگونه است؟

معمولا بعد از عمل بیماران دچار عود مجدد نمی‌شوند و این روش‌های جراحی موفقیت آمیز است. اما نکته ای که باید به آن توجه ویژه ای شود، مراقبت بعد از عمل شقاق است که توسط دکتر شقاق توصیه می‌شود و نقش موثری در جلوگیری از عود مجدد و عوارض جراحی دارد. رعایت نکات زیر این خطرات را کاهش خواهد داد:

تغییر سبک زندگی: کم تحرکی و نشستن زیاد، تغذیه نامناسب و عدم ورزش و تحرک، ناشی از سبک زندگی غلط است و می تواند یکی از اصلی ترین دلایل ایجاد این عارضه باشد. بنابراین گاهی ایجاد تغییراتی مثل ورزش کردن و رعایت رژیم غذایی می تواند در پیشگیری و یا تسریع روند درمان این عارضه تاثیرگذار باشد.

حمام سیتز: این حمام برای رفع التهاب و عفونت ناحیه مقعد استفاده می‌شود. در حمام سیتز باید تمام ناحیه نشیمنگاهی را به مدت ۱۵ دقیقه در لگن آب گرم قرار دهید تا با افزایش گردش خون التهابات از بین برود و بیماری بهبود یابد.

مراقبت از زخم: مراقبت از زخم بعد عمل، برای جلوگیری از ایجاد عفونت امری ضروری به حساب می‌آید. بنابراین از تحریک زخم با اصلاح و یا پوشیدن لباس های تنگ و نامناسب پیشگیری کنید.

عمل جراحی شقاق مقعدی